انتشار نتایج بررسی علمی بقایای گوسفند مومیایی‌شده در معدن نمک چهرآباد

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری فارس، امیر ارجمند امروز در زنجان اظهار کرد: بقایای مومیایی‌شده از ساق پای یک گوسفند در معدن نمک چهرآباد به‌عنوان یک منبع بالقوه DNA باستانی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که نمک باعث شده تا بافت نرم و مواد بیولوژیکی جسد به‌خوبی حفظ و ژنوم این گوسفند به شکلی یکپارچه و مناسب باقی‌مانده است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان افزود: مومیایی این گوسفند در اثر تماس با نمک، سرمای فوق‌العاده زیاد معدن، رطوبت بسیار پایین یا عدم وجود هوا کامل و بی‌نقص باقی‌مانده است.

ارجمند بیان کرد: بررسی میکروسکوپی DNA و پشم‌های روی این بافت نشان داد که چند سال از عمر گوسفند سپری‌شده و با استفاده از تجزیه‌وتحلیل ژنومی جمعیت، طبقه‌بندی این گوسفند با نژادهای مدرن آسیای جنوب غربی را پیدا کردند که نشان‌دهنده تداوم نسل این گوسفند در ایران است. مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان ادامه داد: نتایج نشان داد که بافت کاملاً نرم بوده و هنوز به استخوان متصل است و تأثیر نمک در میکروارگانیسم‌های موجود در پوست گوسفند دیده می‌شود.

وی افزود: تیمی از متخصصان ژنتیک و باستان‌شناسی، ژنوم را از یک‌تکه از ساق پای گوسفند برداشت کردند و فیبرهای مو را با استفاده از میکروسکوپ الکترونی و میکروسکوپ‌های نوری در موسسه باستان‌شناسی وین و موسسه باستان‌شناسی اتریش مورد بررسی و آزمایش قرار دادند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان بیان کرد: درحالی‌که DNA مردان نمکی کشف‌شده تا به امروز معمولاً آسیب‌دیده و تکه‌تکه شده است و مطالعه آنها به‌شدت دشوار است، اما DNA مومیایی گوسفند بسیار خوب حفظ‌شده و غربالگری اولیه DNA نشان داد که DNA مومیایی مرد نمکی شماره ۲ و DNA مومیایی گوسفند نسبتاً نزدیک به هم نشان داده‌ شده‌اند.

وی گفت: تصاویر تولیدشده با نور منعکس‌شده و میکروسکوپ نوری، لایه چربی بین دانه و کوریوم در پوست نشان داد که این یک گوسفند خانگی است و در روستای چهرآباد بزرگ‌شده است.

ارجمند تأکید کرد: این حفظ شدن دی‌ان‌ای همراه با نمایه متاژنومیکس منحصربه‌فرد آن، نشان می‌دهد که چگونه محیط مساعد می‌تواند از زوال و از بین رفتن دی‌ان‌ای و بافت جلوگیری کند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان گفت: متخصصان ژنتیک و باستان‌شناسی از ایرلند، فرانسه، آلمان، اتریش و ایران با مطالعه ژن‌های مرتبط در پشم و چربی دم گوسفند مومیایی متوجه شدند که این گوسفند دارای ژن مرتبط با نژاد گوسفندان دم‌چربی پوشیده از پشم هستند که امروزه نیز در ایران دیده می‌شوند.

وی افزود: نتایج این بررسی رشد و نمو گوسفندان در دوره ساسانیان در ایران، نژاد و روش‌های پرورشی دام را با استفاده از فن‌آوری‌های جدید نشان می­دهد و اینکه حیوان مومیایی‌شده از نظر ژنتیکی شبیه نژاد‌های مدرن گوسفندان منطقه است.

شایان ذکر است، معدن نمک چهرآباد زنجان این معدن تاریخی به دلیل ویژگی‌های خاص خود، مقادیر قابل‌توجهی از مواد ارگانیک، ابزارهای معدن‌کاوی و همچنین مومیایی‌های طبیعی موسوم به مردان نمکی را در خود جای‌داده است.

معدن نمک چهرآباد زنجان به شماره ۱۳۹۰۲ در فهرست آثار ملی با قدمت عصر آهن تا ساسانی به ثبت رسیده است،  این معدن در ۷۰ کیلومتری شهر زنجان در ایران قرار دارد و  اولین انسان نمکی در سال ۱۳۷۲ در این معدن کشف شد که قدمت آن با استفاده از فناوری کربن-۱۴ حدود ۱۷۰۰ سال تخمین زده‌شده است.