افزایش شکاف طبقاتی با لایحه بودجه ۹۸

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، بودجه سال ۹۸ سرانجام دیروز پس از اصلاحات برای بررسی و تصویب نهایی به مجلس شورای اسلامی تحویل داده شد. مهم‌ترین سیاست‌های بودجه ۹۸، تثبیت اشتغال و کنترل نرخ بیکاری، ثبات‌سازی اقتصاد کلان و بهبود فضای کسب‌وکار، تأمین عدالت اجتماعی و بهبود توزیع عادلانه درآمدها، مدیریت کسری تراز عملیاتی، بهبود تراز دارایی‌های سرمایه‌ای و بهبود تعادل‌های منطقه‌ای ــ استانی اعلام شده است.

در این میان کارشناسان زیادی بر عدم کارایی بودجه سال آینده در شرایط تحریم تأکید می‌کنند و تأکید دارند که دولت بدون توجه به شرایط درآمدی کشور، اقدام به تدوین بودجه کرده است. این مسئله نه‌تنها به بروز کسری بودجه گسترده در سال آینده دامن می‌زند بلکه نارضایتی مردم را نیز در پی خواهد داشت. در خصوص برخی تغییرات موجود در لایحه بودجه ۹۸ و کاهش میزان سقف منابع با توجه به افزایش هزینه‌ها با وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی گفت‌وگویی انجام شده است که در ادامه قابل رؤیت است.

شقاقی شهری با اشاره به رفع برخی ایرادات بودجه ۱۳۹۸ به‌دستور رهبر معظم انقلاب، گفت: همچنان شبهات و ایرادات زیادی در بودجه سال آینده وجود دارد؛ در حوزه درآمدها، دولت بسیار خوشبینانه عمل کرده است و باید گفت که کسری بودجه پنهان بزرگی در سال آینده خواهیم داشت.

وی گفت: در بودجه تقدیم‌شده به مجلس علاوه بر اینکه دولت ۲۶ میلیارد تومان هزینه‌ها را کاهش داد اما همچنان میزان اعتبارات هزینه‌ای، انبساطی است. سقف منابع در بودجه ۹۸ ۴۰۷هزار میلیارد تومان اعلام شده است در حالی که بودجه سال ۹۷ به‌میزان ۴۲۶هزار میلیارد تومان اعلام شده بود به‌عبارتی باید گفت بودجه همچنان انبساطی در نظر گرفته شده است. صادرات ۱ و نیم میلیون بشکه نفت برای سال آینده خوشبینانه است متأسفانه دولت موج پذیرش برای اقتصاد کشور را به‌شکل  انتشار اوراق مالی و بدهی که سیاست خطرناکی خواهد بود، شروع کرده است.

ایجاد پایه‌های مالیاتی جدید

وی در ادامه افزود: انتشار اوراق مالی و بدهی، دولت‌های آینده را با تهدید بزرگی مواجه کرده است و به‌نوعی آینده‌فروشی منابع است از طرفی دیگر ۵۰هزار میلیارد تومان برای انتشار اوراق مالی تخصیص داده شده است و انتشار اوراق مالی و بدهی دولت به‌معنای آینده‌فروشی است که این موضوع بسیار خطرناک خواهد بود و سه سال است که درگیر آن هستیم. در حوزه مالیات واقعیت این است که باز هم در بودجه ۹۸ خوشبینانه دیده شده است درآمدهای مالیاتی سال آینده ما در شرایط سخت و رکود قرار خواهد داشت. فروش بنگاه‌های ما کاهش پیدا خواهد کرد و لذا امکان افزایش درآمدهای مالیاتی بدون تعرفه‌های جدید مالیاتی اصلاً امکان‌پذیر نیست. متأسفانه دولت همچنان از تولیدکننده واقعی مالیات می‌گیرد اما این درحالیست که دهک‌های پردرآمد مالیات نمی‌دهند، با ایجاد  پایه‌های جدید مالیاتی می‌توانیم دریافت و میزان مالیات را مدیریت کنیم به‌طور مثال مالیات بر ثروت، مالیات بر مجموع درآمد خانوار، مالیات بر عایدی سرمایه خانواده، یا مالیات بر کالاهای لوکس، مالیات بر مصرف سوخت و یا مالیات بر سپرده‌های بالای یک میلیارد تومان و… مواردی هستند که دولت می‌تواند برای آنها برنامه‌ریزی‌های دقیقی داشته باشد.

این کارشناس اقتصادی با ابراز اینکه اتخاذ پایه مالیاتی می‌تواند بسیار مؤثر باشد؛ گفت: با احتساب مالیات بر دهک‌های پردرآمد، روند تولید ثروت ادامه می‌یابد. متأسفانه نظام مالیاتی ما دهک‌های کم‌درآمد و حقوق‌بگیران را هدف قرار می‌دهد. مورد دیگر که باید دولت در حوزه هزینه‌ها به ساماندهی آن بپردازد دستگاه‌های موازی و اجرایی هستند اما عملاً بودجه انبساطی بسته شده است و انتظار می‌رفت که در شرایط تحریم و سخت سال آینده دولت بودجه ۹۸ را براساس اعتبارات هزینه‌ای و نه عمرانی سامان دهد و بودجه‌ریزی عملیاتی را اجرایی کند و با شفاف‌سازی برای مردم سعی در آگاهی آنان داشته باشد که مردم در جریان هزینه‌هایی که برای آنها مالیات پرداخت می‌کنند باشند. پرداخت مالیات به نهادهایی که مأموریت‌های مشابه و موازی دارند و بهره‌وری ندارند بیهوده است.

وی در خصوص کاهش سهم صندوق توسعه ملی در بودجه ۹۸ اظهار داشت: در پیش‌بینی اولیه سهم صندوق توسعه ملی صفر در نظر گرفته شده بود اما به‌دستور رهبر معظم انقلاب این طرح منتفی شده ولی در لایحه بودجه ۹۸ سهم صندوق توسعه ملی به‌میزان ۱۴ درصد کاهش داشته است. سهم صندوق توسعه ملی نباید صرف حقوق و دستمزد نیروی کار و صندوق‌های بازنشستگی و پاداش بازنشستگی شود صندوق توسعه ملی برای حمایت از سرمایه‌گذاری ایجاد شده بود برای توسعه بخش خصوصی نه برای اعتبارات هزینه‌ای و کالاها اما همچنان این ما هستیم که به‌سوی این صندوق دست‌درازی می‌کنیم و آن را از ماهیت صندوقی برای توسعه خارج کرده‌ایم.

انتشار اوراق بدهی عامل فروپاشی اقتصاد

شقاقی در خصوص چاپ و انتشار اوراق بدهی گفت: کل نظام اقتصادی در حال حاضر گرفتار بدهی و انتشار اوراق است و اقتصاد بدهی‌محور فرو می‌پاشد. اوراق بدهی را در این کشور باب کرده‌اند، دولت برای سال آینده ۵۰هزار میلیارد اوراق بدهی دارد، اقتصاد را مالیات اداره می‌کند، مالیات یک ابزار بسیار کارآمد برای توزیع دوباره ثروت است درآمد پایدار است و می‌تواند شکاف طبقاتی را کاهش دهد، دولت باید پایه‌های جدید مالیاتی ایجاد کند و برای دهک‌های پردرآمد مالیات تعیین کند. در حال حاضر در نظام یارانه‌ای ما دهک دهم یازده برابر دهک اول یارانه می‌گیرد این درحالیست که دهک دهم پردرآمد بوده اما تمام مالیات به‌گردن دهک‌های کم‌درآمد و تولید کننده افتاده است. کلی پایه‌های مالیاتی وجود دارد که می‌تواند دهک‌های پردرآمد را هدف قرار دهد، ما نیاز به دگرگونی اساسی در نظام مالیاتی داریم.

وی ادامه داد: ما با لایحه بودجه ۹۸ نمی‌توانیم معیشت مردم را حفظ کنیم، ما با آینده‌فروشی و هدررفت منابع نمی‌توانیم کشور را اداره کنیم، اختلاف طبقاتی و نارضایتی بیشتر خواهد شد و طبقه متوسط نازک‌تر و نازک‌تر شده است. نمی‌توان که دهک اول یازده برابر دهک‌های دیگر یارانه مصرف کند ما نتوانستیم مالیات تصاعدی بر مصرف ببندیم، وقتی مالیات تصاعدی بر مصرف ببندیم هرکس بیشتر مصرف کند باید مالیات بیشتری دهد نظام یارانه و مالیاتی ما متأسفانه دست طبقه‌های بالاست و دولت لایحه‌ای می‌دهد که مثل گذشته است و تحت اعتبارات هزینه‌ای است و امکان تحقق وجود ندارد برای رهایی از این وضعیت مالیات را باید افزایش دهند. با این شرایط موجود در بازار فروش تولیدکننده واقعی نصف سال ۹۶ خواهد شد این بدین معناست که حجم پرداخت مالیات‌ها کاهش خواهد یافت.

شقاقی در پایان گفت: امسال درآمد دولت از ۱۴۰هزار میلیارد درآمد گمرکی بیشتر از ۱۰۰هزار میلیارد تومان نخواهد بود در نتیجه سال بعد بدتر است. تنها راه چاره دریافت مالیات است که می‌بایست برای تحقق آن پایه‌های مالیاتی را به‌همراه شفافیت بیشتر کنیم. دولت‌های بر سر کار با راهکارهای پیچیده کشور را اداره می‌کنند اما راه‌حل ساده است در کل دنیا مالیات بر مجموع درآمد خانوار و مالیات بر ثروت وجود دارد، ما یک اقتصادی را راه انداخته‌ایم که شکاف طبقاتی در آن بیشتر می‌شود مالیات در اختیار ثروتمندان است نظام بانکی و یارانه در اختیار ثروتمندان است اگر قرار باشد که در سرمایه‌گذاری هم پیشرفت داشته باشیم باید بدانیم مشکلات اساسی پیشِ‌روی ما خواهد بود، لایحه بودجه ۹۸ شکاف طبقاتی را بیشتر می‌کند از طریق انتشار اوراق بدهی و آینده‌فروشی نمی‌شود خوشبین بود و نامتعارف است باید مالیات اخذ شود، و تا وقتی که از دهک‌های پردرآمد مالیات گرفته نشود شکاف طبقاتی بیشتر خواهد شد.