ادعایی که در کرمانشاه جنجالی شد

به گزارش پایگاه خبری “ججین”، سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران دوم شهریور ماه جاری در بخشی از مصاحبه خود با خبرگزاری ایسنا با طرح ادعایی علیه کرمانشاه، یک جنجال جدید در این استان به پا کرد.
او با بیان اینکه آمار دقیقی از خودکشی در کشور وجود ندارد، گفت: آمار اقدام به خودکشی حداقل سه برابر بیشتر از تعدادی است که اعلام می‌شود.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران ، نرخ خودکشی در ایران را پنج تا هفت مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر عنوان کرد و گفت: بیشترین آمار خودکشی در کشور مربوط به استان‌های ایلام و کرمانشاه است.
موسوی در شرایطی کرمانشاه را بر صدر جدول خودکشی نشاند که مسئولان ارشد استان از چند ماه پیش از کاهش آمار جرائم اجتماعی از جمله خودکشی سخن گفته اند؛ به همین دلیل اظهارات او با واکنش شدید مسئولان استان روبرو شد.

** استاندار: سند ارائه کنید
هوشنگ بازوند، استاندار کرمانشاه یک روز پس از مصاحبه موسوی به خبرنگاران گفت: دستور بررسی وضعیت خودکشی در استان را داده ام و با رئیس انجمن مددکاری ایران نیز تماس گرفتیم تا مستندات خود را در این زمینه اعلام کند.
او با بیان اینکه ۸۰ درصد مطمئن هستم که این آمار کذب و ناصحیح است، گفت: با این وجود دستور بررسی داده ام که اگر صحیح باشد باید برای آن راهکاری های مناسبی اتخاذ کنیم.
بازوند تاکید کرد که به صورت ویژه این موضوع را پیگیری می کنم و اگر صحت نداشته باشد باید پاسخگوی این ادعا باشند.
برخی رسانه ها حتی از شکایت استاندار کرمانشاه از موسوی چلک خبر دادند و به نقل از بازوند نوشتند: به طور قطع از طریق مراجع قانونی پیگیری خواهیم کرد.
برای پی بردن به علت ناراحتی و واکنش تند بازوند باید به آمارهای مراجع رسمی از میزان خودکشی در کرمانشاه مراجعه کرد.
یک ‘مرگ آگاهانه و اختیاری’ که تصور می شود بهترین و تنها راه خلاصی از دغدغه های آزار دهنده است؛ این شاید جامع ترین تعریف از ‘خودکشی’ باشد.
این عمل اگر از مرحله تمایل و فکر فراتر رود و به زندگی فرد خاتمه دهد، ‘خودکشی موفق’ و اگر به مرگ منتهی نشود، برای آن از تعبیر ‘خودکشی ناموفق’ استفاده می کنند.
آمارهای جهانی می گویند خودکشی در ردیف ۱۰ علت اول مرگ و میر در دنیاست البته نام ایران هرگز در بین کشورهایی که دچار معضل خودکشی هستند، قرار نداشته است.

** آمار واقعی خودکشی در کرمانشاه
امید قادری، مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه روز ۲۲ مرداد ۹۷ گفت: با تلاش های صورت گرفته، طبق آخرین آمارها ترمز آسیب های اجتماعی در استان کشیده شده است؛ به گونه ای که این استان از حوزه استان های پرمصرف مواد مخدر خارج شده و در رده استان های با مصرف متوسط قرار گرفته؛ میزان خودکشی موفق هم به ۱۳.۹ و طلاق به ۳.۳ درصد کاهش یافته و کودک آزاری و همسر آزاری هم کاهش سه و ۱۰ درصدی داشته است.
آمار پرونده های الکترونیک قضایی هم موید این ادعاست به طوری که ۹۶ هزار پرونده سال ۹۵ به ۷۴ هزار پرونده در سال ۹۶ کاهش یافته است.
گرچه آمار دقیقی از میزان خودکشی سال ۹۶ در استان کرمانشاه وجود ندارد اما روند این آسیب اجتماعی از سال ۹۵ سیر نزولی به خود گرفته است.
به گفته قادری، در سال های ۹۲ و ۹۳ شاهد بالاترین آمار خودکشی در استان بودیم؛ آماری که در سال ۹۴ به ۲ هزار و ۵۹۷ خودکشی موفق و ناموفق رسید.
در این سال استان های تهران، فارس، خوزستان، آذربایجان غربی و کرمانشاه بیشترین تعداد خودکشی را داشتند اما از نظر شاخص میزان خودکشی در هر ۱۰۰ هزار نفر، استان کرمانشاه بالاتر از ایلام، کهگیلویه و بویر احمد و لرستان قرار گرفت.
برای مهار این وضعیت نابسامان تلاش های زیادی شد به گونه ای که آمار خودکشی موفق سال ۹۵ نسبت به مدت مشابه سال ۹۴ نزدیک به ۴۵ درصد کاهش یافت و به ۱۱۱ مورد رسید.
در سال ۹۶ هم گرچه مشکلات اجتماعی و اقتصادی بزرگی همچون زلزله گریبانگیر استان کرمانشاه بود اما آمار خودکشی این سال نیز کاهش قابل توجهی داشت.
محمدابراهیم الهی تبار، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری کرمانشاه ۲۵ تیر ۹۷ گفت: میزان خودکشی سال ۹۶ در استان نسبت به سال پیش از آن ۱۶ درصد کاهش داشته و این موفقیت در شرایطی به دست آمده که استان گرفتار یک زلزله بسیار ویرانگر بوده است.

** کنترل جهش خودکشی در زلزله
زمین لرزه ۷.۳ ریشتری ۲۱ آبان حدود ۴۵۰ هزار نفر از جمعیت ۲ میلیون نفری استان کرمانشاه را درگیر کرد و به حدود ۱۰۰ هزار واحد مسکونی شهری و روستایی در ۱۰ شهرستان استان آسیب کلی و جزئی زد.
به طور طبیعی، فشارهای روحی و روانی ناشی از زلزله سبب گرایش تعدادی از زلزله زدگان به خودکشی شد اما تلاش های بهزیستی، دانشگاه علوم پزشکی و گروه های مددکاری خصوصی در جلوگیری از افزایش آمار خودکشی ها موثر بود.
به گفته مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه ‘افکار خودکشی در میان زلزله زدگان کرمانشاه پایین تر از نیم درصد بود در حالی که این افکار در دنیا سه درصد اعلام شده است که گویای روحیه بهتر آسیب دیدگان بود.’
قادری ۲۴ تیر ۹۷ گفت: یکی از کارهای بزرگ در زلزله آبان سال گذشته بازسازی روحی و روانی زلزله زدگان بود و در این راستا تیم‌های مشاوره به مناطق مختلف اعزام و بیش از ۹۱ هزار نفر از نظر روحی و روانی غربالگری شدند و اکنون ۹۱ روانشناس تا پایان سال جاری در این مناطق مستقر خواهند بود.
او اظهار داشت: به دلیل حضور این افراد بیش از ۱۵۴ نفری که در این مناطق مستعد خودکشی بودند با ارجاع به مشاور از انجام این کار منصرف شدند و در مجموع با فعالیت این افراد در مناطق زلزله زده آمار خودکشی استان در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۵، ۱۶ درصد کاهش داشت.
آرتین کمالی، مدیرکل پزشکی قانونی کرمانشاه نیز تیر ماه عنوان کرد: همه مناطق و روستاها را به صورت دقیق بررسی کرده ایم و شایعاتی همچون افزایش آمار خودکشی پس از زلزله در مناطق آسیب دیده صحت ندارد.

** مشکلات اقتصادی و خودکشی
کاهش آمار خودکشی در سال ۹۶ در شرایطی رخ داد که مشکلات اقتصادی بویژه داشتن رتبه اول بیکاری کشورهمچنان گریبانگیر این استان بود.
همچنین یک پرونده بزرگ قضایی در این سال زندگی حدود ۵۰ هزار نفر را به صورت مستقیم تحت تاثیر خود قرار داد؛ پرونده ‘مکتب فرش، گلیم و گبه کرمانشاهان’ که حدود ۱۳ هزار مالباخته داشته و هنوز هم به پول خود نرسیده اند.
آمارهای غیررسمی تعدادی از خودکشی های سال ۹۶ را به این پرونده کلاهبرداری ۲۳۷ میلیارد تومانی مرتبط می داند، کسانی که همه زندگی خود را به امید کسب سود ۶۰ و ۷۰ درصدی به دست ‘محمدرضا مشیری’ مدیر شرکت دادند اما نه تنها سود که اصل سرمایه آنان هم دود شد و به خاک سیاه نشستند.

** محبوب ترین روش های خودکشی
از سوی دیگر آمارهای کشوری هم حاکیست که اکنون نام کرمانشاه در بین استان هایی که بیشترین خودکشی را دارند، نیست.
مصرف قرص برنج از مهمترین روش های خودکشی در کشور و نیز استان کرمانشاه است اما آنچنان که کامبیز سلطانی‌نژاد، متخصص سم شناسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی اردیبهشت ۹۷ اعلام کرد: از ۶۴۰ نفری که سال ۹۶ بر اثر مسمومیت با قرص برنج جان خود را از دست دادند، سهم استان های تهران با ۱۳۴، مازندران با ۸۸ و گیلان با ۶۹ فوتی بیشتر از همه بوده است.
طبق اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور بیش از نیمی از خودکشی های کشور به روش ‘حلق آویز’ کردن انجام می شود سپس مسمومیت با سم، دارو، سلاح گرم، سوختگی و سقوط از بلندی دیگر شیوه های پرکاربرد برای خودکشی است.
بنابر اعلام نیروی انتظامی استان کرمانشاه، ‘حلق آویز کردن و مصرف قرص برنج و سم’ محبوب ترین روش ها برای خودکشی در استان است.
مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه هم مصرف ‘متادون و قرص برنج’ را شایع ترین روش های خودکشی در استان دانسته که ناشی از اختلافات حاد خانوادگی و مشکلات عصبی و روانی است.
هرچند ‘خودسوزی’ نیز همچنان به عنوان یک روش خودکشی در کرمانشاه استفاده می شود اما به علت دردآور بودن، تعدادش نسبت به دهه گذشته بشدت کاهش یافته است.

** علل خودکشی در استان
روانشناسان به طور کلی ‘کاهش همبستگی و رشد فردیت (انزوا)’ را مهمترین دلایل خودکشی عنوان می کنند اما این آسیب اجتماعی در کرمانشاه دلایل ملموس تری هم دارد.
به اعتقاد سرهنگ محمدرضا آمویی، معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه ‘خودکشی در استان کرمانشاه چند فاکتوری است.’
او ‘بافت سنتی، تقابل والدین با فرزندان امروزی، فقر مالی و مرزی بودن استان’ را از عوامل آمار بالای خودکشی در استان ذکر کرد.
آمویی در یک تقسیم بندی جزئی تر گفت: علل خودکشی در استان کرمانشاه شامل آسیب های شناختی- روانی (بیماری های جسمی و روانی)، اقتصادی (بیکاری، مشکلات اقتصادی، اخراج شدن از کار، ورشکست شدن و از دست رفتن پایگاه های اجتماعی ) و علل عاطفی (شکست در عشق، از دست رفتن شخص مورد علاقه، مرگ یا بیماری خطرناک یکی از نزدیکان، درگیری ها و اختلالات خانوادگی) است.
گرچه مشکل خودکشی در استان کرمانشاه قابل تامل است اما این روزها بیکاری، اعتیاد، حاشیه نشینی و طلاق مهمترین آسیب های اجتماعی استان تلقی می شوند.

گزارش از عبدالله الماسی