ادب در زندگی

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، یکی از شاخصه‌های تاثیرگذار در شخصیت انسانها، داشتن ادب است. دین مبین اسلام بر داشتن ادب در همه جنبه‌های زندگی آدمی تاکید دارد. البته آن ادب و مرامی که در راستای توجه به معنویت و جنبه‌های انسان مدارانه باشد، نه رعایت ادب مثلا به خاطر کسب شهرت و غیره.

ادب در لغت

ادب در لغت به معنی ظرف و حسن تناول است. به تعبیر بعضی به معنای نیک گفتاری و نیک کرداری است، و بعضی ادب را در فارسی به فرهنگ ترجمه کرده و گفته‌اند: ادب یا فرهنگ به معنی دانش است و با علم چندان فرقی ندارد. همین منبع درباره معنای اصطلاحی ادب می‌نویسد: در معنای اصطلاحی ادب اختلافاتی بین اهل لغت هست، بعضی ادب را به معنای ملکه‌ای که انسان را از خطا و اشتباه حفظ می‌کند؛ گرفته‌اند و… سپس از قول علامه طباطبایی استفاده نموده و می‌نویسد: حاصل معنای ادب آن است که ادب هیات نیکو و پسندیده‌ای است که سزاوار است رفتار مشروع دینی یا عقلایی بر مبنای آن شکل گیرد؛ مانند آداب دعا و آداب دیدار دوستان.

ادب در عرف مردم

در عرف مردم، معمولا ادب را به معنی اخلاق می‌گیرند. وقتی می‌گویند: فلانی با ادب است یعنی خود را به سجایای اخلاقی آراسته است. اتفاقا حدیثی از مولا امیر المومنین علی (ع) داریم که ادب را به معنای اخلاق گرفته است: «دوستی با انسان بی ادب، صمیمانه نخواهد بود». ممکن است این اصل عقلایی هم مثل سایر اصول و ارزش‌های انسانی خدشه‌دار شده باشد. گاهی انسان در جامعه دوستانی را مشاهده می‌کند که شاید در دید اول به دوستی و صمیمیت آنها غبطه بخورد، ولی با اندک تاملی متوجه می‌شود که این دوستان با کوچک‌ترین سوء تفاهمی بین خودشان، به راحتی اخلاقیات و حریم‌ها را دور می‌زنند.، چون به اخلاق اسلامی پایبند نیستند. در حدیثی از پیامبر مکرم اسلام (ص) این اخلاق اسلامی و معنوی، مورد تاکید قرار گرفته است: «من ادب آموخته خدا هستم و علی (ع) ادب آموخته من، خدا مرا امر نموده به بخشش و نیکویی و نهی نموده از بخل و ستم، و هیچ چیزی نزد خدا منفورتر از بخل و اخلاق بد نیست و اخلاق بد عمل (نیک) را خراب می‌نماید همچنان که سرکه عسل را». ادب و اخلاق آنگونه که خدا و پیامبر و اهل بیت (ع) می‌گویند، باید باشد.

با ارزش‌تر از طلا و نقره

حضرت علی (ع) درباره میزان نیاز افراد به ادب نیکو می‌فرماید: «یقینا مردم به ادب شایسته، بیشتر از طلا و نقره نیازمندند». در حقیقت هم همین است. ادب و اخلاق و کردار شایسته است که انسانیت انسان را مشخص می‌کند. ادب شایسته، در حقیقت زیربنای شخصیت و منش انسان است. اگر ادب را به معنای فرهنگ و دانش بگیریم؛ خواهیم فهمید که حضرت در این حدیث بر خردورزی تاکید نموده است. ولی با تاکید بر جنبه اخلاق و راست کرداری… اتفاقا در حدیثی از امام صادق (ع) بر همراهی ادب شایسته و دانش تاکید شده است: «شخص مومن همواره خانواده خود را از دانش و ادب شایسته بهره مند می‌سازد تا همه آنها را وارد بهشت گرداند.» واضح است که علم و دانشی که با ادب و اخلاق و راست کرداری همراه نباشد؛ آسیب‌های بسیاری را به همراه دارد.

بهترین میراث

حضرت علی (ع) ادب را بهترین میراث می‌داند: «هیچ میراثی مانند ادب نیست». وجود این سرمایه ارزشمند و میراث پر بها است که انسانها را شخصیت می‌دهد. روابط بین جامعه را به سمت صلح و صفا پیش برده و از تنش‌های بی‌مورد باز می‌دارد.