آینده کره بعد از کیم جونگ اون؛ پایان «جوچه» یا ادامه سلسله؟

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری تسنیم، هفته گذشته یک سایت خبری در کره جنوبی با انتشار گزارشی از جراحی قلب رهبر کره شمالی توجه رسانه‌های دنیا را به خود جلب کرد. پس از آن سی‌ان‌ان و رویترز به این داستان شاخ و برگ داده به بررسی احتمال مرگ وی پرداختند. عدم حضور وی در جشن‌های موسوم به “روز پسر” در چهارشنبه گذشته مدرکی است که نمی‌توان به آن بی‌توجه بود.

حال با توجه به رازآلود بودن همه امور در کره‌شمالی این سؤال در ذهن‌ها نقش بسته است که به‌راستی در صورت مرگ احتمالی کیم جونگ اون آینده قدرت در این کشور به چه‌سمتی پیش خواهد رفت؟

پس از جنگ جهانی دوم و تجزیه شبه‌جزیره کره، پیونگ‌یانگ به‌خلاف همسایه جنوبی خود که با انتخاب سبک لیبرال به ایالات متحده تکیه کرد، این کشور حکومتی بر پایه سوسیالیسم و ایدئولوژی بوم خود (جوچه) با محوریت رهبر حزب کمونیست شکل داد. پس از گذشت سالها و طرح ایده اتحاد دو کره، پیونگ‌یانگ پیشنهاد مدل کنفدراسیونی و مبتنی بر یک کشور دو دولت را مطرح کرده که حاکی از اهمیت بقای رژیم برای مقامات ارشد کره شمالی است.

مشاهده روند انتقال قدرت در این کشور نیز حاکی از توجه رهبران برای حفظ قدرت در درون خاندان بوده است. کیم ایل سونگ، رهبر اعظم این کشور از همان ابتدا به‌دقت روند انتقال قدرت به‌منظور حفظ سیستم و ایدئولوژی مورد نظر را برنامه‌ریزی کرده بود.

هرچند انتقال قدرت بین اعضای خانواده یک موضوع غیرمعمول در یک نظام سوسیالیست به‌شمار می‌رود سؤالاتی درباره احتمال حفظ این ساختار پس از مرگ بنیانگذار سیستم سیاسی کره شمالی مطرح شد اما گذر زمان و انتقال قدرت نشان داد که این خاندان به‌دقت برای آینده سیاسی خود برنامه‌ریزی کرده‌اند. در صورت احتمال جدی بودن شرایط نامساعد جسمانی کیم جونگ اون، کارشناسان گزینه‌های موجود برای جانشینی وی را مورد بررسی قرار داده‌اند.

پسری زیر سن قانونی

روند انتقال قدرت به‌صورت سنتی در نظام سیاسی کره شمالی از پدر به پسر بوده است. سرویس اطلاعاتی کره جنوبی معتقد است کیم که در سال ۲۰۰۹ با ری سول جو، خواننده سابق این کشور ازدواج کرده دارای سه فرزند است. مشکل اینجاست که به‌صورت رسمی هیچ اشاره‌ای به کودکان رهبر کره شمالی در رسانه‌های رسمی این کشور نشده است. تنها طبق گزارش روزنامه دونگ ایلبو کره جنوبی بزرگترین فرزند کیم جونگ اون پسری است که در سال ۲۰۱۰ متولد شده و مسلماً در زمان حاضر به‌واسطه سن کم شرایط در درست گرفتن قدرت را ندارد. دنیس رودمن، بسکتبالیست سابق و دوست رهبر فعلی کره شمالی که به این کشور سفر کرده در سال ۲۰۱۳ گفت که کیم دختری به‌نام جو آئه نیز دارد.

برادر گیتاریست

کیم جونگ چول، تنها برادر زنده رهبر کره شمالی به‌شمار می‌رود که باتوجه به علاقه بیشتر او به گیتار تا سیاست، به‌نظر انتخابی دور از ذهن خواهد بود. تائه یونگ هو، یکی از مقامات سیاسی کره شمالی که به کره جنوبی پناهنده شد درباره برادر کیم جونگ اون گفته بود که این برادر بزرگتر دارای هیچ عنوان رسمی نیست و در واقع او تنها یک گیتاریست بااستعداد به‌شمار می‌رود.

برادرزاده‌ای نگران

کیم هان سول، برادرزاده رهبر کنونی کره شمالی که متولد ۱۹۹۵ است شاید به‌روی کاغذ همچنان یکی از گزینه‌های جانشینی عموی خود به‌شمار رود اما با اتفاقاتی که برای پدرش افتاد این امر بعید به‌نظر می‌رسد. کیم جونگ نام، به‌عنوان پدر او مدتها بود که به‌نوعی در ماکائو در تبعید به‌سر می‌برد. او که در واقع برادر ناتنی بزرگتر کیم جونگ اون بود اصلی‌ترین رقیب برای وی به‌شمار می‌رفت و همواره درحال انتقاد از رژیم تحت اداره برادرش بود. امیدها برای بازگشت کیم هان سول به پایتخت پس از به قتل رسیدن پدرش در فرودگاهی در کوالالامپور در سال ۲۰۱۷ توسط دو زن، تا اندازه زیادی رنگ باخت.

خواهری بااستعداد در سیاست

کیم یو جونگ، خواهر رهبر فعلی کره شمالی یکی از اعضای ارشد حزب کارگر است و در زمان حاضر قدرتمندترین زن در این کشور به‌شمار می‌رود. به گزارش واشنگتن پست او سابقه فعالیت به‌عنوان رئیس ستاد را داشته و به‌دنبال فعالیت در دپارتمان تبلیغاتی کشور و تلاش برای حفظ چهره برادر به‌عنوان یک مدیر شایسته، یکی از افراد مورد اعتماد وی به‌شمار می‌رود. انتخاب یک زن به‌عنوان رهبر در این کشور بعید به‌نظر می‌رسد، به‌عنوان مثال همسر کیم جونگ اون که همواره شاهد حضور او کنار رهبر کره شمالی هستیم دارای قدرتی سیاسی نیست.

چالش حکمرانی در خاندان حاکم

درصورت جدی بودن وخامت حال رهبر کره شمالی به‌نظر می‌رسد باتمام برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای حفظ قدرت در داخل خانواده، این خاندان با معضلی جدی مواجه شده باشند. هیچ یک از گزینه‌های مرد در این خاندان دارای قدرتی قابل توجه نیست و باتوجه به تجربه ساختار سیاسی کره شمالی، خواهر کیم جونگ اون نیز برای در اختیار گرفتن قدرت با چالش‌های جدی مواجه است.

احتمالات پیش‌ِرو، آیا سیستم سیاسی سربلند بیرون می‌آید؟

با مدنظر قراردادن بدترین و بهترین سناریوهای احتمالی در صورت صحیح بودن مرگ رهبر کره، به‌نظر می‌رسد بدترین گزینه درگیری‌های حزبی و سقوط خشونت‌آمیز سیستم سیاسی کره شمالی باشد. نتیجه این امر می‌تواند موج جدیدی از آوارگان، جدی شدن خطر ناشی از تسلیحات هسته‌ای و شیمیایی، افزایش درگیری در مرزهای کره و فشار بر چین و کره جنوبی برای مداخله را به‌همراه داشته باشد. بروس بنت ۷ سال قبل در گزارشی که برای مؤسسه رند تهیه کرده بود با بررسی احتمال سقوط نظام کره شمالی هشدار داده بود که به‌احتمال زیاد سرنگونی این رژیم با خشونت و تحولات عظیمی همراه خواهد بود.

احتمال مداخله خارجی؟

با توجه به احتمال تزلزل در نظام سیاسی و همچنین فرماندهی در این کشور که به‌شدت متکی به فرد در نظام تصمیم‌گیری است، هرگونه فقدان فرماندهی‌کل، در رده‌های بالای نیروهای نظامی این کشور، سردرگمی ایجاد و موجبات بروز ناگهانی خشم نهفته را در داخل کشور فراهم می‌کند و این امر نیز راه را برای سوءاستفاده دشمنان به‌خصوص کره‌جنوبی و آمریکا برای بهره‌گیری از اوضاع به‌وجودآمده فراهم می‌سازد. شاید پیش‌بینی درباره سرنگونی خشونت‌بار رژیم این کشور به همین دلیل است که مداخله خارجی و درگیری با عناصر سرگردان اما همچنان وفادار به نظام این کشور منجر به خونریزی شود.

از سوی دیگر این یک واقعیت است که اول همسایه جنوبی و متعاقب آن آمریکا از هرنوع سرنگونی به این سبک هراس دارند چرا که بالاخره کره‌ شمالی دارای سلاح هسته‌ای است و اول کره جنوبی و بعد از آن قوای آمریکا در منطقه و حتی ژاپن ممکن است قربانی وخامت احتمالی اوضاع شوند، پس به‌نظر می‌رسد ترجیح آنها این است که مداخله‌ای جدی نداشته باشند.