آمار قابل تأمل درباره کِشت غیرقانونی مخدر در کشور

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری تسنیم، در ماه‌های اخیر و طبق اظهارات مسئولان مختلف کشور، به دلیل کاهش کشفیات تریاک از یک‌سو و همچنین کاهش قابل توجه خلوص این مخدر، گزینه کِشت کنترل‌شده در دستور کار قرار گرفته است.

به گفته ذوالفقاری دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور، طبق گزارش‌های رسمی ارائه‌شده به این ستاد، کشفیات پلیس مبارزه با مواد مخدر و وزارت اطلاعات در سال گذشته نشان می‌دهد که میزان کشفیات تریاک نسبت به سال‌های گذشته به حدود یک‌چهارم کاهش یافته، در حالی‌ که کشفیات مواد مخدر صنعتی، به‌ویژه روان‌گردان‌هایی همچون شیشه، افزایش چشمگیری داشته است.

ذوالفقاری با اشاره به تبعات این تغییر در الگوی عرضه مواد گفت: تریاک یکی از مواد اولیه مورد استفاده در تولید برخی داروهای ضروری است و کاهش منابع تأمین آن می‌تواند تأثیر مستقیم بر توان شرکت‌های دارویی بگذارد. ضمن اینکه خلوص مواد نیز به‌شدت کاهش یافته و مواد عرضه‌شده در بازارهای غیرقانونی، حاوی ترکیبات آلوده و مضر است.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه در هفت تا هشت سال گذشته، میزان خلوص مواد مخدر کاهش قابل توجهی یافته، اظهار داشت: بر اساس گزارش‌های رسمی، خلوص مواد از ۲۶ درصد به اعداد بسیار پایین‌تری رسیده و این مسئله، تهدیدی مضاعف برای سلامت عمومی کشور است.

او همچنین در گفت‌وگویی دیگر با بیان اینکه میزان مجوز واردات تریاک ما سالانه ۵۰تُن است ، حالا اگر فرض کنیم ۱۵۰ تُن کشفیات داشته باشیم ، در مجموع ۲۰۰ تن تریاک خواهد شد، گفت: وزارت بهداشت برای تأمین نیازهای دارویی بیمارستانی، اتاق عمل‌ها و مانند آن، سالانه حدود هزار تُن ماده مخدر تریاک نیاز دارد، البته بعضی سال‌ها ۸۰۰ تُن ، برخی سال‌ها ۹۰۰ و برخی سال‌ها نیز ۷۰۰ تُن نیاز وزارت بهداشت بوده است، اگر ما امسال حدود ۲۰۰ تُن از محل کشفیات و واردات داشته باشیم، مابقی نیاز برای تولید داروی کشور را چه باید کرد؟

وی ادامه داد: موضوع دیگری که وجود دارد این است که برای همین کلینیک‌ها و مراکز درمانی معتادان هم باید ماده مخدر داشته باشیم، در واقع این‌ها را هم باید مدیریت کرد تا سیر درمان را طی کنند و در حقیقت مدیریت مصرف کنیم.

این اظهارات دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره نیاز و ضرورت تصمیم‌گیری سریع درباره کِشت کنترل‌شده داخل کشور یا تصویب مجوز واردات بیشتر مواد مخدر برای مصارف دارویی و درمانی، در حالی است که رضا سپهوند یکی از نمایندگان استان لرستان در مجلس شورای اسلامی پیش از این و در اردیبهشت ماه در یک برنامه اعلام کرده بود که وزارت بهداشت سالانه به ۶۰۰ تن تریاک برای تولیدات دارویی خود نیاز دارد.

او که درباره ضرورت کِشت کنترل‌شده مخدر در کشور صحبت می‌کرد، گفته بود که اگر در هر هکتار، ۲۵کیلو تریاک تولید شود، برای تولید تریاک موردنیاز وزارت بهداشت به ۸۰هزار هکتار زمین احتیاج داریم و باید از این فرصت استفاده کنیم و اجازه ندهیم به جای آن، هزینه‌های زیادی برای به دست آوردن تریاک ناخالصی کنیم که از افغانستان وارد می‌شود.

آقای سپهوند در اعلام اراضی موردنیاز برای تولید این میزان از تریاک اشتباهی مرتکب شد و از عدد ۸۰هزار هکتار استفاده کرد، در حالی که برای تولید ۶۰۰ تن تریاک، با فرض صحت عدد تولید تریاک در هر هکتار، به ۲۴هزار هکتار زمین کشاورزی نیاز است نه ۸۰ هزار هکتار.

اما نکته قابل تأمل در این زمینه، آماری است که درباره میزان کِشت محصولات ممنوعه در استان لرستان اعلام شده است. 

در حالی که کِشت این گیاهان به یکی از دغدغه‌های اصلی در لرستان و سایر استان‌ها تبدیل شده‌است، گسترش تبلیغات مرتبط با کِشت برخی اقلام مخدرها در فضای مجازی (از معرفی بذرهای سازگار با جغرافیای استان تا آموزش کِشت و حتی تبلیغ محصول تولیدشده و جذب نیروی کار) به مرحله‌ای رسیده است که بسیاری از مردم تصور می‌کنند کشت گیاهان ممنوعه آزاد است و نظارتی بر آن وجود ندارد.

در کنار نگرانی از افزایش شیوع مصرف مواد مخدر در میان دانش‌آموزان، به‌کارگیری نوجوانان در مزارع کشت مواد ممنوعه، معضل و نگرانی جدیدی را در استان لرستان برای مسئولان ایجاد کرده است که نیازمند تدبیری عاجل در این زمینه است.

اما نکته مهم در این زمینه این است که مسئولان مبارزه با مواد مخدر استان لرستان در جریان اقدامات خود و با بهره‌گیری از ظرفیت نظارت با پهپاد، ۱۵ هزار هکتار از اراضی تحت کشت گیاهان ممنوعه در لرستان امحا شده است و این روند همچنان ادامه دارد.

اگر میزان تریاک موردنیاز وزارت بهداشت برای تولید دارو را عددی بین ۶۰۰تُن اعلامی سپهوند و ۱۰۰۰ تُن اعلامی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر درنظر بگیریم به عدد ۸۰۰ تُن خواهیم رسید. برای تولید این ۸۰۰ تُن نیز اگر عدد ۲۵کیلو در هر هکتار صحیح باشد، به ۳۲هزار هکتار زمین کشاورزی نیاز است.

نگاهی دوباره به آمار امحای مزارع کشت محصولات ممنوعه (که عمده محصولات ممنوعه کشت شده در ایران مربوط به خشخاش است) در استان لرستان نشان می‌دهد که فقط در این استان، معادل حدود ۴۸ درصد تریاک موردنیاز وزارت بهداشت برای تولید دارو، زیر کشت رفته بود که به گفته مسئولان امحا شده است. 

هرچند ممکن است بخشی از این ۱۵هکتار که محصولات آن امحا شده، مربوط به کشت خشخاش نبوده باشد، اما قطعاً احتساب اراضی زیر کِشت خشخاش در سایر استان‌ها، هم این آمار را به واقعیت نزدیک می‌کند و هم حتی ممکن است نرخ را به بالاتر از ۵۰درصد هم برساند.

به هرحال خروجی اراضی تحت کِشت این محصولات موفق باشد یا در صورت کشف به سرنوشت امحا دچار شود، مصداقی است برای ردّ تأکیدات مکرر مسئولان مربوطه مبنی بر اینکه کِشت موادی مانند خشخاش اگر هم به تصویب برسد و عملی شود، قطعاً کنترل‌شده و بدون نَشت خواهد بود.