آثار هنری زندانیان گوانتانامو

به گزارش پایگاه خبری “ججین”  ، چهار زندانی که هنوز در گوانتانامو محبوس هستند، در کنار چهار زندانی دیگر که بعد از پشت سر گذاشتن بازداشت‌های طولانی از این زندان بیرون فرستاده شده‌اند، داستان تازه‌ای دارند که از گوآنتانامو تعریف کنند.

کمپ و زندان نظامی گوانتانامو، یکی از مهم‌ترین نمونه‌های نقض حقوق بشر در آمریکاست که باراک اوباما رییس جمهور قبلی امریکا قول داده بود تعطیلش کند اما بعد از هشت سال ریاست جمهوری زورش به اجرای این وعده نرسید. حالا رییس جمهور جدید آمریکا می‌گوید نه تنها این زندان را نگه می‌دارد بلکه مانع گسترش آن هم نمی‌شود تا از این طریق به یکی از شعارهای انتخاباتی‌اش، «امن کردن آمریکا» کمک کند.

گوآنتانامو، جایی است که اغلب زندانیان آن از حقوق قانونی برخوردار نیستند. بازداشت طولانی مدت،  بدون چشم اندازی از برگزاری جلسه دادگاه، بخشی از مساله این بازداشتگاه است. در فیلم‌ها نشان داده می‌شود که بازجویان در این زندان ماه‌ها تلاش می‌کنند تا به درون ذهن زندانیانشان نفوذ کنند. نقاشی‌هایی که از داخل این زندان بیرون می‌آیند نشان می‌دهد که در ذهن زندانیان گوانتانامو چه می‌گذرد! ‌

پنتاگون با موافقت در برگزاری این نمایشگاه نقاشی که در آن ۳۶ قطعه اثر هنری در یک گالری در مونتانا به نمایش در آمده، باعث انتقادهای زیادی شده است. عده‌ای از بازماندگان حوادث تروریسی سال‌های اخیر بعد از حمله به برج‌های دوقلو در سال ۲۰۰۱، برگزاری چنین نمایشگاهی را «توهین و بی احترامی» به کسانی که در نتیجه تروریسم یا در راه مبارزه با آن جان خودشان را از دست داده‌اند می‌دانند، ‌ اما همزمان عده‌ای دیگر از مدافعان حقوق بشر و منتقدان وضعیت زندان گوانتانامو از این نمایشگاه استقبال کردند.

مشکل نمایشگاه البته به این انتقادها ختم نشده است. بعضی از شرکت‌کنندگان در نمایشگاه اعلام کرده‌اند که آثار آنها برای فروش عرضه شده است. چند قطعه تابلو هم در این نمایشگاه به فروش رسیده است. حالا یک دعوای حقوقی به راه افتاده است که مالکیت این تابلوها به چه فرد یا نهادی تعلق دارد و چه طور باید پول تابلوهای خریداری شده را پرداخت کرد.

کلاس‌های هنری در زندان گوانتانامو، از هشت سال پیش آغاز شده است تا به زندانیان کمک کند تنش کم‌تری با زندان‌بانان و البته با خودشان داشته باشند و به آنها کاری برای انجام دادن محول شده باشد.

آثار هنری که از این زندان خارج شده، قبلا مورد بررسی قرار گرفته و با اشعه ایکس اسکن شده، تا زندان‌بان‌ها مطمئن شوند که توسط این نقاشی‌ها و مدل‌های کشتی، چیزی از زندان خارج نمی‌شود. روی بسته‌بندی این آثار هنری مهری زده شده که بر آن نوشته‌اند «تایید شده توسط نیروی نظامی ایالات متحده».

برخی از آثار هنری که از گوانتانامو خارج شده به عنوان هدیه زندانیان به وکلایشان اهدا شده است، اما اخیرا پنتاگون اعلام کرده است اجازه خروج آثار هنری تازه از زندان گوانتانامو را نمی‌دهد و آنها را به عنوان اموال دولت امریکا طبقه بندی می‌کند، هرچند مواد اولیه برخی از این آثار توسط وکلای زندانیان برای آنها خریداری شده است.

برگزارکنندگان نمایشگاه می‌گویند دلیل تصمیم تازه پنتاگون برای جلوگیری از خروج آثار هنری بیشتر از زندان گوانتانامو، جلب توجه فراوان به اولین نمایشگاه نقاشی‌ها و آثار هنری این بازداشتگاه است. با این وجود برگزارکنندگان نمایشگاه معتقد هستند پنتاگون حق دارد دعوایی در مورد مالکیت آثار هنری که در گوانتانامو خلق می‌شود مطرح کند. چهار نفر از هشت نفری که آثارشان در نمایشگاه در معرض دید و فروش قرار گرفته در حال حاضر آزاد هستند. برای چهار نفر دیگر از کسانی که هنوز در بازداشت هستند جرمی اثبات نشده است و کالج عدالت کیفری «جان جی» می‌گوید این مردان حق دارند هر کاری انجام دهند، از جمله فروش آثار هنری خودشان به هر مشتری که بخواهند.

رمزی کاظم، استاد حقوق در دانشگاه سیتی نیویورک که نمایدگی سه نفر از هنرمندان حاضر در نمایشگاه اخیر را به عهده دارد در مورد ادعای تازه پنتاگون در خصوص مالکیت آثار هنری که از این بازداشتگاه خارج شده به روزنامه نیویورک تایمز گفته است: «این تنها، نمایشگاه هنری نیست که باعث ناراحتی پنتاگون شده». مساله این است که زندانیان با ارائه آثار هنری در این نمایشگاه داستان خودشان از زندگی در گوانتانامو را روایت می‌کنند و کنترل این داستان را به عهده می‌گیرند و این برای پنتاگون خوشایند نیست.

در حال حاضر ۴۱ مرد در بازداشتگاه نظامی گوانتانامو محصور هستند.

فاطمه کریمخان