به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری تسنیم، آلودگی هوا امروز دیگر یک مسئله محلی یا فصلی نیست؛ بلکه بحرانی است که در بخش بزرگی از جغرافیای قاره زمین  از حدود ایمن سازمان جهانی بهداشت فراتر می‌رود و مشکلاتی را برای ساکنان آن ایجاد می‌کند. طبق آخرین برآوردهای سازمان جهانی بهداشت، تقریباً ۹۹ درصد جمعیت دنیا هوایی را تنفس می‌کنند که از حد قابل‌قبول سالانه‌ی WHO (سازمان جهانی بهداشت) فراتر است، آماری که نشان می‌دهد مشکل، همگانی و به‌خصوص متأثر از شکاف‌های توسعه‌ای است.

برآوردها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۳ آلودگی هوا موجب حدود ۸.۱ میلیون مرگ زودهنگام شده است.  این بار بیماری‌زایی شامل سکته، بیماری‌های قلبی-عروقی، مشکلات تنفسی و سرطان‌های مرتبط است.

گزارش جهانی کیفیت هوا (IQAir، ۲۰۲۴) که پایگاه داده‌ای از هزاران ایستگاه و شهر را تحلیل کرده، می‌گوید تنها حدود ۱۷ درصد شهرهای مورد بررسی موفق به رعایت معیار سالانه‌ی PM2.5 سازمان بهداشت جهانی شده‌اند؛ یعنی بیش از ۸۰ درصد شهرها با آلودگی بالاتر از استاندارد روبه‌رو هستند. همچنین در این گزارش فقط ۷ کشور در سال ۲۰۲۴ میانگین سالانه‌ای برابر یا کمتر از حد WHO داشتند. در این رده‌بندی کشوری، چاد، بنگلادش، پاکستان، جمهوری دموکراتیک کنگو و هند از جمله آلوده‌ترین کشورها در صدر قرار گرفته‌اند.

ده کشور با بدترین هوای میانگین (بر مبنای PM2.5، گزارش IQAir 2024)

۱. چاد
2. بنگلادش
3. پاکستان
4. جمهوری دموکراتیک کنگو
5. هند
6. تاجیکستان
7. نپال
8. اوگاندا
9. رواندا
10. بوروندی

این فهرست نشان می‌دهد آلودگی تنها مشکل کشورهای صنعتی نیست؛ بسیاری از کشورهایی که زیرساخت پایش یا مدیریت آلودگی ضعیف‌تری دارند، اخیراً در صدر رتبه‌ها قرار گرفته‌اند، گاهی به‌دلیل گردوغبار طبیعی، گسترش سوزاندن زیست‌توده، مدیریت ضعیف زباله و فقدان نیروگاه‌های پاک.

چه عاملی بیشترین سهم را در آلودگی دارد؟

مطالعات نشان می‌دهد که منابع متحرک (خودرو، موتورسیکلت، کامیون و…) بخش‌های مسکونی (سوخت‌پزی و گرمایش داخل ساختمان)، صنعت و تولید انرژی (سوخت‌های فسیلی، به‌ویژه زغال) از مهم‌ترین منابع سهم‌دهنده به بار PM2.5 جهانی هستند. تحلیل‌های جامع همچنین می‌گویند حذف یا کاهش احتراق سوخت‌های فسیلی می‌تواند بیش از یک‌چهارم تا یک‌سوم بار بیماری‌زای جهانی مرتبط با PM2.5 را کاهش دهد؛ سهم نسبی هر بخش در کشورهای مختلف متفاوت است مثلاً در هند بخش مسکونی نقش بزرگ‌تری دارد، در چین و آمریکا صنعت و تولید انرژی سهم بیشتری داشته‌اند.

به‌علاوه، آتش‌سوزی‌های جنگل و سوزاندن بقایای کشاورزی در فصول مشخص، گردوغبار بیابانی و ترافیک شهری (ویژه ذرات اگزوز و فرسایش ترمز/لاستیک) نیز در مقاطع زمانی و مناطق مشخص، به‌شدت کیفیت هوا را پایین می‌آورند.

کشورها چطور «واکنش» نشان داده‌اند؟ مرور نمونه‌های موفق جهانی

برخی کشورها با بسته‌های سیاستی یکپارچه توانسته‌اند کاهش قابل توجهی در غلظت ذرات ریز مشاهده کنند:

• چین: اجرای «برنامه‌ی ملی کنترل آلودگی هوا» از ۲۰۱۳ به بعد (کنترل نیروگاه‌ها، پالایش صنایع آلاینده، جایگزینی سوخت گرمایش خانگی در نواحی حساس و محدودیت‌های ترافیکی) افت قابل‌توجهی در میانگین PM2.5  ایجاد کرد؛ برخی مطالعات کاهش تا حدود ۴۰ درصد در بازه ۲۰۱۳–۲۰۲۱ را گزارش می‌کنند. این تجربه نشان می‌دهد سیاست‌های میان‌مدت با اقدامات اجرایی و نظارت دقیق مؤثر است.

• انگلیس: راه‌اندازی مناطق با استانداردهای انتشار بسیار پایین (ULEZ و LEZ) و پرداخت تشویقی برای اسقاط خودروهای آلاینده، کاهش معنی‌داری در NO₂ و انتشار ذرات اگزوز به‌دنبال داشته است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در سال اول گسترش ULEZ کاهش‌های قابل‌توجهی در غلظت‌های جاده‌ای رخ داده و گروه‌های محروم شهری نیز از مزایا بهره‌مند شده‌اند.

• هند: در کشورهایی مانند هند، سیاست‌هایی که دسترسی به گاز مایع نفتی (LPG) را برای خانوارهای فقیر تسهیل کرده‌اند (مانند برنامه‌ی Ujjwala)، نشان داده‌اند که جایگزینی سوخت‌های بیولوژیک/بی‌کیفیت داخل منازل می‌تواند آلودگی داخلی و پیامدهای سلامتی را کاهش دهد و در بلندمدت بار بیرونی را نیز تعدیل کند.

درس کلیدی این تجارب این است که ترکیبِ سیاست‌های ساختاری (پاک‌سازی نیروگاه‌ها و صنایع)، مقررات ترافیکی هدفمند، تشویق مالی (اسقاط/کمک‌هزینه) و بهبود دسترسی به سوخت و فناوری پاک در خانه، مؤثرترین مسیرِ کاهش بار آلودگی است.

پیش‌بینی آینده؛ آیا وضع بهتر می‌شود؟

پیش‌بینی آیندهٔ آلودگی هوا به ترکیبی از مسیر فناوری، سیاست‌گذاری و تغییرات اقلیمی بستگی دارد. اگر کاهش تدریجی احتراق سوخت‌های فسیلی، گسترش برق پاک و ارتقای سوخت و فناوری حمل‌ونقل ادامه یابد، مدل‌ها نشان می‌دهند بار بیماری‌زای PM2.5 قابل‌کاهش است. با این‌حال، افزایش فرکانس و شدت آتش‌سوزی‌ها (ناشی از تغییر اقلیم)، رشد شهری بدون برنامه و ضعف در پایش می‌تواند اقدامات مثبت را خنثی کند. مطالعات منبع‌محور می‌گویند حذف عمده‌ انتشارهای سوخت فسیلی یکی از قوی‌ترین روش‌ها برای کاهش مرگ‌ومیر مرتبط با آلودگی است.

 توصیه‌ها کوتاه برای سیاست‌گذاران

دانشمندان معتقدند که آلودگی هوا مسئله‌ای بین‌بخشی است که سلامت، اقتصاد و عدالت اجتماعی را در هم می‌آمیزد. برای اثرگذاری واقعی باید: گسترش شبکه‌های پایش و شفافیت داده‌ها مورد توجه قرار گیرد. سیاست‌های مالیاتی و تشویقی که خرید وسایل نقلیه و فناوری پاک را مقرون‌به‌صرفه کند، در نظر گرفته شود. برنامه‌های جایگزینی سوخت خانگی و اسقاط خودروهای آلاینده اجرا شود و اقدامات مقابله با آتش‌سوزی و مدیریت زمین نیز در کنار سایر برنامه‌ها پیش برود.

اما مهم‌ترین بخش، هم‌افزایی سیاست‌های هوا ـ اقلیم ازجمله کاهش گازهای گلخانه‌ای است که باید در دستور کار قرار بگیرد.

منابع:

«WHO» و «Ambient (outdoor) air pollution»

IQAir — World Air Quality Report 2024

Institute for Health Metrics / State of Global Air

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، محسن رضایی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «‏حاکمان مستقر در سوریه نباید به اسرائیل اجازه حمله به لبنان را از خاک خود بدهند. چنین مجوزی تبعات زیادی برای سوریه و منطقه به دنبال خواهد داشت.»

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری تسنیم، در این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین علی علیزاده در سخنانی با استناد به آیات قرآن و احادیث شریفه به تاریخچه رویارویی حق و باطل در عالم خلقت اشاره کرد و با تاکید بر اینکه تنها راه سعادت بشر حرکت در مسیر حق است، گفت: نقش محبت حضرت زهرا (س) و فرزندان ایشان(ع) برای سعادتمندی انسان‌ها بی‌بدیل است.

در ادامه این مراسم آقای محمدرضا بذری با قرائت اشعاری در رثای حضرت فاطمه زهرا (س) به مرثیه سرایی و نوحه خوانی پرداخت.

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، عیسی بزرگ‌زاده، در گفت‌وگویی تلویزیونی با بیان اینکه از مردادماه امسال و همزمان با هشدارها درباره رسیدن تهران به وضعیت قرمز، احتمال نوبت‌بندی، جیره‌بندی و حتی «روز صفر آبی» در فضای عمومی مطرح بود، اما وزارت نیرو توانست با مدیریت فشار، همراهی مردم تهران و البرز و همچنین اجرای طرح‌های تکمیلی تأمین آب از جمله سامانه دوم انتقال آب طالقان به تهران زمان‌بندی ورود به بحران جدی را به تأخیر بیندازد.

بزرگ‌زاده توضیح داد که مدیریت فشار از همان ماه‌های ابتدایی در دستور کار قرار گرفت: از نیمه‌شب تا نزدیک صبح، زمانی که مصرف کاهش دارد، فشار آب پایین آورده می‌شود؛ در طول روز نیز این مدیریت ادامه دارد، اما با شدت کمتر.

به گفته سخنگوی صنعت آب، ادامه این سیاست قطعی است و در صورتی که شهروندان به فراخوان وزارت نیرو برای کاهش ۱۰ درصدی مصرف پاسخ ندهند، ممکن است محدودیت‌های فعلی که اکنون از نیمه‌شب تا صبح اعمال می‌شود به ساعات دیگری از شبانه‌روز نیز گسترش یابد.

او همچنین درباره امکان طراحی برنامه‌ای مشابه «برق‌من» برای اطلاع‌رسانی فشار آب گفت: آب دقیقاً مانند برق قابل اعمال و کنترل لحظه‌ای نیست، اما در هر مرحله که نیاز به گسترش مدیریت فشار باشد، اطلاع‌رسانی دقیق به شهروندان انجام خواهد شد. هم‌اکنون نیز همه از بازه زمانی نیمه‌شب تا صبح مطلع هستند و هر تغییر جدید حتماً اعلام می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، در میانه خلیج فارس و در مرز آبی ایران و عربستان، یکی از مخازن گازی مهم کشور واقع شده که این مخزن با عربستان مشترک است. این میدان گازی در بخش ایران با نام فرزاد B و در بخش عربستان با نام “عربیه” شناخته می شود.

میزان ذخایر درجای گاز در میدان مشترک فرزاد B بالغ بر ۲۳ هزار میلیارد فوت مکعب برآورده شده است.

در سمت ایران امضای قرارداد اولیه اکتشاف و توسعه فرزاد B با کنسرسیومی متشکل از سه شرکت دولتی هند به سال ۲۰۰۰ میلادی بازمی‌گردد؛ اما این قرارداد تنها در بخش اکتشاف اجرایی شد و در بخش توسعه هیچ اقدامی برای برداشت منابع گازی این میدان نشد.

برآوردها نشان می‌دهد با توجه به حجم ذخایر قابل توجه، بهره‌برداری از این میدان نقشی تعیین‌کننده در تأمین انرژی پایدار و کاهش ناترازی گاز در سال‌های آینده خواهد داشت.

۱۵ سال مذاکره بی‌سرانجام و فرصت‌سوزی با هندی‌ها

مذاکرات توسعه میدان فرزاد B در سال ۲۰۰۸ با شرکت ONGC هند آغاز شد و طرفین به توافق رسیدند اما طرف هندی در سال ۲۰۱۴ به طور یک جانبه به بهانه تحریم‌ها از ادامه همکاری سر باز زد. با توجه به این اقدام طرف هندی، ایران پس از آن قادر به انجام مذاکرات با سایر شرکت‌ها و کشورهای خارجی صاحب‌نام بود اما تصمیم گرفت مذاکرات را دوباره از سر گرفته و در خصوص کنسرسیوم هندی حسن نیت نشان دهد.

دلیل طولانی شدن دور دوم مذاکرات با هندی‌ها، درخواست طرف هندی به توافق در قیمت‌های پایین و نامتعارف گاز طبیعی بود و در ادامه نیز اهمال مسئولان وقت ایرانی صنعت نفت و شیطنت و وقت‌کشی هندی‌ها موجب شد این میدان مشترک از توسعه جا بماند. بیش از دو دهه توسعه این میدان مشترک، معطل وعده‌ها و بدقولی‌های هندی‌ها بود تا اینکه توسعه ایرانی این میدان مهم که مخزنی مشترک با عربستان دارد، از دو سال پیش کلید خورد.

از ابتدای سال ۱۴۰۲ شرکت ایرانی پتروپارس توسعه این میدان مشترک را آغاز کرد و این تلاش دو ساله، در روزهای اخیر به عملیات رول‌آپ (ROLL UP)رسید. شرکت نفت وگاز پارس اعلام کرد که عملیات رول‌آپ (ROLL UP) چهارپایه (جکت) سکوی گازی میدان مشترک فرزاد بی (چهارشنبه، ۲۸ آبان‌ماه ۱۴۰۴) با موفقیت به پایان رسید.

شمارش معکوس نصب جکت ۲.۶ هزار تنی در عمق ۵۰ متری خلیج فارس

بر اساس این گزارش، با تکمیل چارچوب سازه، مراحل بارگیری و نصب دریایی این سازه عظیم به‌زودی آغاز و زمینه آغاز عملیات حفاری در این میدان فراهم خواهد شد.

جکت سکوی WHP1 میدان گازی فرزاد B به همراه متعلقات ۲ هزار و ۶۵۰ تن وزن (وزن سازه اصلی) و و ۶۳ متر ارتفاع دارد که در عمق بیش از ۵۰ متری آب‌های خلیج فارس در موقعیت میدان مشترک فرزاد بی در مرز آبی ایران و عربستان نصب خواهد شد.

بر اساس اعلام شرکت نفت وگاز پارس، این سازه حاصل ۲۸ هزار نفر روز کار بدون حادثه است که بیانگر سطح بالای کنترل ریسک، آموزش ایمنی و تعهد عملیاتی تیم‌های اجرایی پروژه است و از مجموع ۱۱۳ هزار اینچ جوشکاری برنامه‌ریزی‌شده در این پروژه، تاکنون ۷۵ هزار اینچ با موفقیت و در بالاترین سطح استانداردهای کیفی انجام شده است

کیوان طریقتی مجری طرح توسعه میدان گازی فرزاد در خصوص عملیات رول‌آپ (ROLL UP) چهارپایه (جکت) سکوی WHP1 طرح توسعه میدان گازی فرزاد بی اظهار کرد: این سازه پس از اتمام عملیات ساخت، بارگیری و انتقال به مرز مشترک آبی ایران و عربستان سعودی، به‌زودی در یکی از پرچالش‌ترین میدان‌های گازی کشور نصب و میزبان حفاری چهار حلقه چاه تولیدی می‌شود.

وی ساخت این سازه را نمادی از توان مهندسی ایرانی و نتیجه تلاش متخصصان صنعت نفت کشور دانست و گفت: این سازه عظیم که به همراه متعلقاتش معادل ۲ هزار و ۶۵۰ تن وزن دارد، با بهره‌گیری حداکثری از توان داخلی و رعایت استانداردهای روز جهان طراحی و ساخته شده است. این عملیات با مدیریت تیم مهندسی شرکت پتروپارس و ازسوی شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران به اجرا درآمده است.

بیش از ۷۵درصد مخزن مشترک فرزاد B در آبهای ایران است

مجری طرح توسعه میدان گازی فرزاد، سهم ایران از میدان مشترک فرزاد بی با عربستان سعودی را حدود ۷۵ درصد اعلام و بیان کرد: توسعه این میدان اقدامی راهبردی در جلوگیری از هدررفت منابع مشترک است؛ این میدان به‌عنوان یکی از طرح‌های اولویت‌دار و کلیدی شرکت ملی نفت ایران شناخته می‌شود که بهره‌برداری از آن، روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز به ظرفیت تولید گاز کشور اضافه می‌کند.

طریقتی ادامه داد: به همین منظور، گروه مدیریت و نظارت شرکت نفت و گاز پارس روند مهندسی، خرید، ساخت و اجرای این طرح را با هدف تسریع در توسعه میدان، حفاظت از منافع ملی و جلوگیری از عدم‌النفع کشور با جدیت دنبال می‌کند.

توسعه پیچیده‌ترین میدان گازی دریایی ایران با توان داخلی

حمیدرضا ثقفی، مدیرعامل پتروپارس نیز در حاشیه انجام عملیات رول‌آپ، با قدردانی از اجرای ایمن عملیات رول‌آپ جکت سکوی WHP1 فرزاد بی و با اشاره به مشترک‌ بودن این میدان بر تسریع فرآیند کار تأکید کرد و گفت: انجام عملیات حفاری در میدان مشترک فرزاد B با پیچیدگی‌هایی مواجه است که برای نخستین بار در ایران انجام می‌شود.

در واقع میدان گازی فرزاد B یکی از پیچیده‌ترین میادین گازی دریایی ایران محسوب می شود و مهمترین پیام عملیات رول‌آپ (ROLL UP) چهارپایه (جکت) سکوی گازی میدان مشترک فرزاد B این است که پس از بیش از دو دهه وقفه فرصت سوز، توسعه میدان مشترک فرزاد B در سمت ایران در حال انجام است.

عربستان ۱۰ سال پیش تولید گاز از مخزن مشترک فرزاد B را آغاز کرده بود

شرکت آرامکوی عربستان قرارداد ۶ میلیارد دلاری توسعه میادین “عربیه” و “حصبه” را در سال ۲۰۱۳ با کنسرسیومی متشکل از شرکت های SNC-Lavalin کانادا، SK Engineering & Construction کره جنوبی، Samsung Engineering کره جنوبی و Saipem ایتالیا به امضا رسانده بود که بعد از تولید اولیه ۵۰۰ میلیون فوت مکعبی گاز طبیعی از میدان “حصبه” قرارداد دیگری به ارزش بیش از یک میلیارد دلار با شرکت های Larsen & Toubro هند و Emas AMC سنگاپور در تاریخ ۱۶ می سال ۲۰۱۶ ، با هدف رساندن تولید ۵۰۰ میلیون فوت مکعبی به تولید ۲ میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی در روز به امضا رسید؛ اما توسعه میدان “عربیه” که با کنسرسیومی به رهبری SNC-Lavalin کانادا به منظور تولید روزانه ۱.۲ میلیارد فوت مکعبی از این میدان امضا شده بود، منجر به تحقق تولید گاز این میدان از سال ۲۰۱۵ و رسیدن تولید به ۱.۲ میلیارد فوت مکعب (حدود ۳۴ میلیون مترمکعب در روز) در سال ۲۰۱۶ شد.

طبق گزارش‌های آرامکو، تولید روزانه حدود ۳۴ میلیون مترمکعب گاز از مخزن مشترک “عربیه” صرف تأمین گاز نیروگاه‌ها، صنایع و پتروشیمی در عربستان می‌‌شود.

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، از همان ابتدای ورود مهران مدیری به فضای خوانندگی، بحث‌هایی بر سر توانایی‌های خوانندگی این بازیگر مطرح شد؛ بسیاری معتقدند که فروش بلیت‌ها با قیمت‌های نجومی این اجرا که بنا به گزارش‌ها از ۱۰ میلیون تومان فراتر رفته، نه به دلیل کیفیت موسیقی، بلکه بیشتر به پشتوانه شهرت مدیری در عرصه بازیگری بوده است.
آقای مدیری کپی‌رایت را رعایت کن!
ماجرا تنها به قیمت گران بلیت‌ها ختم نمی‌شود. یکی از جدی‌ترین نقدها، رعایت نکردن حق کپی‌رایت در برخی قطعات است. اجرای قطعه «سوغاتی» بدون کسب اجازه از خانواده زنده‌یاد استاد محمد حیدری، واکنش تند بنیاد فرهنگی هنری استاد حیدری را به دنبال داشت. این اعتراض بار دیگر موضوع حساسیت حقوق مؤلف و احترام به میراث موسیقی را در صدر بحث‌ها قرار داد و نشان داد که حتی در فضای پرزرق‌وبرق کنسرت‌های خارج از کشور، اصول حرفه‌ای نباید نادیده گرفته شود.
خوانندگی یا فالش‌خوانی پی‌درپی
کارشناسان موسیقی به کیفیت اجراهای مدیری نیز ایرادهای جدی وارد کرده‌اند. اشتباه خواندن مکرر نت ها، تحریرهای ناپخته و ضعف در تکنیک‌های آوازی، از جمله نکاتی است که به گفته منتقدان، نه تنها اعتبار موسیقی ایرانی را در خارج از کشور خدشه‌دار می‌کند، بلکه تصویری نادرست از ظرفیت‌های هنری ایران به مخاطبان غیرایرانی ارائه می‌دهد. در واقع، آن چه باید فرصتی برای معرفی غنای موسیقی ایرانی باشد، به دلیل ضعف‌های اجرایی، به یک تجربه بحث‌برانگیز بدل شده است.البته به عقیده برخی کارشناسان، کنسرت مهران مدیری در دبی، بیش از آنکه یک رویداد هنری باشد، به یک پرونده رسانه‌ای در حوزه موسیقی تبدیل شده است؛ پرونده‌ای که در آن بحث‌های جدی درباره لزوم تعیین مرز میان شهرت و هنر، مسئولیت هنرمند در قبال میراث موسیقی و ضرورت رعایت استانداردهای حرفه‌ای مطرح می‌شود.
شاید این حاشیه‌ها، فرصتی باشد برای بازاندیشی در این پرسش قدیمی: آیا صرفاً نام و چهره کافی است تا یک اجرا به موفقیت هنری برسد؟یک احتمال دیگر نیز درباره این کنسرت در حال مطرح شدن است و آن هم اینکه تمامی حاشیه‌ها می‌تواند با هدف هر چه بیشتر دیده شدن مدیری و تبلیغاتی به شمار بیاید که ظاهر آن انتقاد اما باطنش کمک به بلیت فروشی بیشتر و بهره برد از بازار داغ مخالف و موافقان باشد.

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، شرکت پارادرومیکس، توسعه‌دهنده فناوری‌های عصبی، به تازگی اعلام کرده که سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) اولین آزمایش بالینی طولانی‌مدت رابط مغز و رایانه (BCI) آن را تایید کرده است. در اوایل سال آینده، این شرکت که یکی از رقبای سرسخت شرکت فناوری عصبی ایلان ماسک به نام نورالینک است، دستگاه خود را در دو داوطلب که به دلیل بیماری‌ها و آسیب‌های عصبی قادر به صحبت کردن نیستند، کاشت خواهد کرد. این شرکت دو هدف دارد: اطمینان از ایمنی دستگاه؛ و بازیابی توانایی فرد برای برقراری ارتباط با گفتار لحظه‌ای. مت انجل، مدیر اجرایی شرکت پارادرومیکس، مستقر در آستین، تگزاس، می‌گوید: ما از آزمایش بالینی این سخت‌افزار جدید بسیار هیجان‌زده‌ایم.

به نقل از نیچر، رابط مغز و رایانه پارادرومیکس دارای یک ناحیه فعال با قطر تقریبی ۷.۵ میلی‌متر از الکترودهای نازک، سفت و پلاتین-ایریدیوم است که به سطح قشر مغز نفوذ می‌کنند تا از نورون‌های منفرد در عمق حدود ۱.۵ میلی‌متری داده دریافت کند. سپس این الکترودها توسط سیم به یک منبع تغذیه و فرستنده-گیرنده بی‌سیم که در سینه فرد کاشته شده است، متصل می‌شوند.

انجل می‌گوید در ابتدا، هر دو داوطلب یک آرایه الکترود در ناحیه قشر حرکتی که لب‌ها، زبان و حنجره را کنترل می‌کند، دریافت خواهند کرد. سپس فعالیت عصبی از این ناحیه ثبت می‌شود، زیرا شرکت‌کنندگان در مطالعه جملاتی را که به آنها ارائه می‌شود، تصور می‌کنند . سپس سیستم یاد می‌گیرد که چه الگوهایی از فعالیت عصبی با هر صدای گفتاری مورد نظر مطابقت دارد.

وقتی شرکت‌کنندگان تصور می‌کنند که صحبت می‌کنند، این الگوهای عصبی به متنی روی صفحه نمایش تبدیل می‌شوند تا شرکت‌کنندگان آن را تایید کنند یا به یک خروجی صوتی در لحظه بر اساس صدای ضبط شده قدیمی خود شرکت‌کنندگان تبدیل می‌شوند.

این اولین آزمایش بالینی این رابط مغز و رایانه است که رسما تولید صدای مصنوعی را هدف قرار می‌دهد. انجل می‌گوید: مسلما، بزرگترین تغییری که می‌توانید در حال حاضر با رابط‌های مغز و رایانه در کیفیت زندگی ایجاد کنید، برقراری ارتباط است.

این آزمایش همچنین بررسی خواهد کرد که آیا سیستم می‌تواند به طور قابل اعتمادی فعالیت را از حرکات دست فرضی که فرد را قادر به کنترل مکان‌نمای رایانه می‌کند، تشخیص دهد یا خیر. انجل می‌گوید بسته به نتایج اولیه، این آزمایش می‌تواند به ۱۰ داوطلب گسترش یابد و این شرکت‌کنندگان دو ایمپلنت قشری برای افزایش سیگنال و دسترسی به سایر نواحی مغز دریافت کنند.

ماریسکا وانستینسل، محقق رابط مغز و رایانه در مرکز پزشکی دانشگاه اوترخت در هلند، می‌گوید: من خیلی کنجکاوم. این یک گام هیجان‌انگیز است. برای اینکه این حوزه به سمت کاربردهای بالینی پیش برود، یک سیستم کاملا قابل کاشت تنها راه است.

رقبای نورالینک

پارادرومیکس اکنون یکی از چندین شرکتی است که در حال آزمایش یک سیستم رابط مغز و رایانه است که مشابه چیزی است که قصد دارد در یک آزمایش بلندمدت به بازار عرضه کند. چندین شرکت دیگر امیدوارند به زودی از این الگو پیروی کنند .

از همه جلوتر، سینکرون (Synchron)، یک شرکت رابط مغز و رایانه در شهر نیویورک، و دستگاه آن استنترود (Stentrode) است. استنترود با گنجاندن ۱۲ تا ۱۶ الکترود در دستگاهی که مبتنی بر یک استنت درون عروقی است، فعالیت متوسط ‌یک جمعیت عصبی را از داخل یک رگ خونی ثبت می‌کند. آزمایش‌های اولیه از یک رگ در قشر حرکتی استفاده کردند تا به کاربران اجازه دهند با تصور اینکه پای خود را حرکت می‌دهند، گزینه‌های روی صفحه را انتخاب کنند.

نورالینک (Neuralink) با ثبت خروجی‌های بسیاری از نورون‌های منفرد، اولویت خود را به دریافت سیگنال‌های با پهنای باند بالا داده است. رابط مغز و رایانه آن از ۶۴ رشته پلیمری انعطاف‌پذیر تشکیل شده است که هر کدام ۱۶ جایگاه ثبت دارند. در آزمایش اولیه این شرکت، ناحیه‌ای از قشر حرکتی که دست را کنترل می‌کند، هدف قرار گرفت. کاربران با افکار خود رایانه‌ها و دست‌های رباتیک را کنترل می‌کردند و این شرکت مرتبا گزارش داده است که قادر است اطلاعات را از مغز افراد به رایانه با سرعت‌های رکوردشکنی منتقل کند.

سیستم‌های دیگر در حال توسعه، شامل چندین رابط مغز و رایانه هستند که الکترودهای با چگالی بالا را روی سطح مغز قرار می‌دهند تا میانگین فعالیت جمعیت‌های عصبی زیرین را ثبت کنند.

با پیشرفت آزمایش‌های طولانی‌مدت، پزشکان و دانشمندان علوم اعصاب دستگاه‌ها را زیر نظر خواهند داشت و با هم مقایسه می‌کنند. ونستینسل می‌گوید امیدوار است که شرکت‌ها کاملا شفاف باشند و به موقع دستگاه‌های خود را در اختیار دانشگاهیان قرار دهند تا مطالعات مستقلی انجام دهند.

تمرکز بر ایمنی

در حال حاضر، انجل به داده‌های پیش‌بالینی اشاره می‌کند که پارادرومیکس با کاشت رابط مغز و رایانه خود در گوسفندان به دست آورده است. او می‌گوید: سرعت انتقال اطلاعات از مغز که به آن دست یافته است، حدود ۲۰ برابر سریع‌تر از نرخ‌های گزارش شده توسط هر دستگاه دیگری است.

انجل همچنین می‌گوید که رابط‌های آنها پس از کاشت در گوسفندان به مدت سه سال، بدون تغییر محسوسی در کیفیت سیگنال کار می‌کنند. او می‌گوید: اگر بخواهیم نتیجه‌گیری کنیم، باید بگوییم که این دستگاه باید بیش از ۱۰ سال دوام بیاورد.

شرکت‌ها همچنین بر این تمرکز دارند که دستگاه‌های خود را تا حد امکان با حداقل تهاجم، و تا حد امکان برگشت‌پذیر و قابل تعویض بسازند. انجل می‌گوید، پارادرومیکس در آزمایش خود به طور همزمان بر ایمنی، دوام و سرعت داده تمرکز دارد.

اگرچه مطمئنا در این عرصه برندگان و بازندگانی وجود خواهند داشت، لی هاچبرگ، متخصص مغز و اعصاب در بیمارستان عمومی ماساچوست در بوستون که اولین آزمایش رابط مغز و انسانی را در سال ۲۰۰۴ رهبری کرد از گسترش آزمایش‌هایی که رابط‌های مغز و رایانه کاشته شده را مطالعه می‌کنند، استقبال می‌کند. او می‌گوید: آنچه می‌خواهم این است که بتوانم به بیماران آینده‌ام مجموعه‌ای از فناوری‌های مختلف را ارائه دهم که مزایای متفاوتی برای آنها داشته باشد و ممکن است به روش‌های مختلف در مغز یا روی آن قرار گیرند.

پایگاه خبری “ججین“